(Map Of all countries of Empire/Photo Credit:Google)
आजपासून सुमारे २४०० ते २७०० वर्षांपूर्वी भारताच्या पश्चिम दिशेला जवळपास १००० किमी अंतरावर ग्रीसच्या महान सभ्यतेचा विकास झाला होता हे साम्राज्य खूप छोट्या मोठ्या साम्राज्यात विखुरलेलं होतं. यात समावेश होता .स्पार्टा , बायझंटाईन अथेन्स , नेपोलिया , आर्किडिया सारखी बरीच छोटी मोठी राज्ये या सगळ्यांचीच संस्कृती जवळपास एकसारखीच होती अंगात घालण्याची वस्त्रही अगदी तशीच होती,
परंतु डोंगरदऱ्यांमुळे आपापसांत जास्त संपर्क होत नव्हता त्यामुळे ही सर्व स्वतंत्र राज्ये बनली गेली. सगळ्या साम्राज्यातली युवा पिढी लांबलचक दांडग्या शरीराची तसेच सर्व युध्दकौशल्यामध्ये पारंगत अशी होती हेच कारण होत की त्यामुळे आजूबाजूची मोठी साम्राज्ये मग आटोमन असो की पर्शियन सर्व यांच्याशी भिडायला घाबरत होती.
कहाणीची सुरूवात इ .स. वी सन ५०० च्या सुरुवातीला जेव्हा पर्शियाच्या एकीमेनिड साम्राज्याचा दबदबा आशियाई साम्राज्यात पहिल्यापासूनच पसरलेला होता. आशियाच्या व्यतिरिक्त युरोपमध्ये हळूहळू एकीमेनिड साम्राज्याचे पाय पसरू लागले होते. एकीमेनिड साम्राज्याची कमान डेरियस प्रथम किंवा डरायसच्या हातात होती,
परंतु डरायस आपला दबदबा अजून वाढवू पाहत होता त्यामुळे त्याची नजर प्राचीन ग्रीक राज्य अथेन्स आणि स्पार्टावर होती डरायसजवळ लाखोंची सेना होती तो ग्रीसवर आपला विजय मिळवण्यासाठी आपल्या सैन्याला चिथावणी देत होता परंतु त्याला अथेन्स आणि स्पार्टाचाही अंदाज होता हेच कारण होतं की ज्यामुळे त्याने या राज्यांवरती आक्रमण केले नव्हते .
(SPARTANS WARRIOR/PHOTO CREDIT:GOOGLE)
त्याऐवजी आधी त्याने ग्रीक साम्राज्याला एकीमेनिड साम्राज्यात मिळवण्यासाठी 491 इसवी सन पूर्व मध्ये आपल्या राजदूताद्वारे संदेश पाठवला होता या प्रस्तावाला त्या राज्यांनी फक्त धुडकावूनच लावलं नाही तर डरायसच्या दूतांना आणि त्याच्या सैनिकांना ठार केले. त्याच्यानंतर जे घडलं त्याची अजूनही इतिहासाकडून पुनरावृत्ती होत आहे
थर्मोपिली ग्रीसच्या उत्तर समुद्राच्या कडेला एक पर्वतीय दरी होती इथे एक अरुंद वेडीवाकडी वाट होती त्यामुळे युद्धादरम्यान ग्रीसची शत्रूकडून सुरक्षा होत असे परंतु या मार्गाला फक्त ग्रीकचे योध्देच चांगल्या पद्धतीने जाणत होते तसं तर थर्मोपिलीच्या मुख्य लढाई आधी बऱ्याच छोट्या मोठ्या लढाया झाल्या स्पार्टा आणि अथेन्सला जिंकण्यासाठी डरायसनी पहिला मोर्चा आर्केडिया आणि युबोयाच्या विरुद्ध वळवला, सहाशे जहाज आणि 25000 सेनेसोबत डरायसने यांच्यावर समुद्रामार्गे हल्ला चढवला. परंतु त्याला माहिती होतं की जर त्याला ग्रीसला जिंकायचं असेल तर आधी अथेन्सला जिंकावं लागेल.
490 इसवी सन पूर्व येता येता एकीमेनिड आणि अथेन्स समोरासमोर येऊन उभे राहिले आणि झाली मॅराथॉन ची लढाई या भीषण युद्धात डरायस मारला गेला आणि त्यानंतर इसवी सन पूर्व 480 मध्ये त्याचा मुलगा जर्कसीज प्रथमच्या हातात एकीमेनिड साम्राज्याची कमान गेली त्यांनी सहा वर्षे लावले.आपली भारी भरभक्कम सेना तयार करायला आणि शेवटी
नक्की वाचा:एक गरीब मेकॅनिक ज्याने कार कंपनी तयार केली “सोईचिरो होंडा “
480 इसवी सन पूर्व मध्य ग्रीसच्या शहरी राज्यांना जिंकण्यासाठी जर्कसीजने थर्मोपिलीवर चढाई केली थर्मोपिलीसारख्या कठीण जागेला पार करणं पर्शियनसाठी तसंही काही शक्य नव्हतं आणि त्याहीपेक्षा कठीण गोष्ट पर्शियनसाठी ही होती की त्यांना मुख्य मोर्चावर अथेन्सशिवाय स्पार्टन्सचा सामना करावा लागला आता प्रश्न हा आहे की स्पार्टन्स कोण होते त्यांची कहाणी काय आहे ,
-
खरं तर स्पार्टाची स्थापना 950 ते 920 इसवी सन पूर्व च्या दरम्यान चार गावांना मिळून झाली होती लिमनई , मेसो, पिटाना ही राज्य लोकानिया क्षेत्र होतं याला आधी लेसिडिमोन म्हणत होते. ग्रीसच्या मुख्य भूमीच्या सगळ्यात मोठा आणि सगळ्यात दक्षिणी द्वीप पेलिपोनीज यालाच मिळून बनतो.
(Lionides: Captain Of Spartans Warrior/Photo Credit:Google)
स्पार्टा राज्य हे एक समुद्रकिनाऱ्यावरचे शहर नव्हतं तर चारही बाजूंनी पर्वतांनी वेढलेला भाग होता. भूमध्यसागर आणि समुद्रापासून दूर असल्यामुळे ही सेना आपला बचाव करण्यास खूपच मजबूत होती स्पार्टन्सचा सामना करणे पर्शियांसाठी मोठी कठीण बाब होती कारण त्यांची कमान त्यांचा राजा लियोनायडसच्या हातात होती लियोनायडस योद्ध्यांची ओळख होती उंचपुरं शरीर, ताकदवान शरीर डोक्यावर वरपासून मागेपर्यंत जाणारा धारदार मुकुट भारिभक्कम ढाल आणि सहा फूट लांबट भाला ढालीच्या आतच एक तलवार लपलेली होती त्याचा वापर हातातून भाला निसटल्यावरच केला जात असे ही सेना एक खास युद्धकौशल्य जाणत होती आणि हिच त्यांची ताकद होती.
(XERXES/Photo Credit:Google)
गुडघ्यावर बसून आपल्या ढालीच्या आधारे आपल्या साथीला वरपासून खालपर्यंत झाकायचं आणि शत्रूवर भाल्याने हल्ला करायचा ही त्यांची खास युद्धकला ही सेना विचित्र प्रकारचा त्रिकोण बनवायची लढताना ज्यातून ते आपली सुरक्षा करायचे याला एक व्यूहरचना मानले जात असे या युद्ध कौशल्याच्या जोरावर लियोनायडसला आत्तापर्यंत अनेक लढाया जिंकण्याचा अनुभव होता फक्त चार गावांना मिळून बनलेल्या ग्रीसमध्ये नियंत्रण आणि उंची 743 ते 725 इसवी सन पूर्व मध्ये झालेल्या मेसीनियांच्या युध्दानंतर वाढलं होतं .627इ.स.वी सन पूर्वमध्ये झालेल्या दुसऱ्या मेसेनियन युध्दानंतर पूर्ण मेसेनियनवर स्पार्टाने नियंत्रण मिळवलं होतं.
आता 480 इसवी सन पूर्व मध्ये वेळ होतीस स्पार्टाने पर्शियांशी सामना करण्याची. इतिहास साक्षीदार आहे की स्पार्टाजवळ चांगली भरभक्कम सेना होती, परंतु असं काय झालं की पर्शियन सोबत फक्त तीनशेच स्पार्टन्स लढायला गेले खरंच स्पार्टन्स साम्राज्याला हे नव्हतं पाहिजे की पर्शियनच्या मोठ्या सैन्यासमोर त्यांना मोठं नुकसान झेलावं लागेल. लियोनायडसने आपल्या सेनेत 300 अशा युद्ध्यांना निवडलं होतं की जे पूर्ण तऱ्हेने पारंगत होते आणि आपल्या खास युद्ध कौशल्यात निपुण होते. लियोनायडसने पर्शियांचा सामना करण्याचं मन बनवलंच होतं आणि 300 सैनिकांच्या तुकडी सोबत ते युद्धासाठी निघून गेले. लियोनायडस आपल्या आवाजांने सैन्यात जीव ओतत होता त्याचं म्हणणं होतं की माघार तर नाहीच आणि समर्पण तर नाहीच नाही हाच त्यांचा कायदा होता तो त्यांच्या सैन्यात एका गोष्टीने शक्ती जागवत होता ती म्हणजे तो म्हणत होता की आपण शत्रूला काही द्यायचं तर नाहीच परंतु त्यांच्यापासून सर्व काही काढून घ्यायचं .
नक्की वाचा:आपल्या मूळ मालकाची तत्व पाळली नाही म्हणून रसातळाला गेलेली कंपनी “PANASONIC “
इतिहासकार म्हणतात की पर्शियांच्या विरोधात युद्ध करताना किंवा तीनशे स्पार्टन्सच नव्हते तर सहा ते सात हजारांची सेना होती यात 2000 आर्किडीयन 1000 लोकरीयन्स १००० फोकीयन्स आणि ७०० थेपीयन्स यांचा ताफा सामील होता. स्पार्टाला वेगवेगळ्या मोर्चावर बाकीचे देशही मदत करत होते परंतु थर्मोपिलीच्या मुख्य दरीवर फक्त स्पार्टन्सची मोर्चा सांभाळला होता.
या सर्व ग्रीक योद्धयांना त्यावेळेस होप लाईट्स म्हणत होते या सर्व होप लाईट्सचं ट्रेनिंग खूपच कठीण परिस्थिती होत असे. त्यांना बऱ्याच दिवसांपर्यंत उपाशी ठेवलं जात असे आणि जिवंत राहण्यासाठी त्यांना आपल्या परिस्थितीवर सोडलं जात असे लहानपणापासूनच मार खाण्याची क्षमता आणि भाला चालवण्याचे प्रशिक्षण देऊन इथल्या जवानांना जगातले उत्तम योद्ध्ये म्हणून बनवले जात असे ग्रीक होपलाईटच्या तुलनेत पर्शियन सैनिक कितीतरी पटींनी अधिक होते.
असं म्हणतात की पर्शियन सैन्य तीन ते चार लाख होतं यात सर्व प्रकारच्या तुकड्या सामील होत्या. घोडेस्वार ,हाती ,गेंडे आणि धोकादायक पायदळ सैनिक थर्मोपिलीच्या लढाईच्या पहिल्याच दिवशीच जर्कसीज सेना मात खाऊ लागली. दुसऱ्या दिवशीही स्पार्टन्सनी फारशींवर वर मात केली.
युद्ध कौशल्यात निपुण ताकदवर स्पार्टन्सनी मोठ्या चालाखीने शत्रूला समुद्राच्या बाजूला धक्का देत समुद्रात पाडले .खरंतर ग्रीसवर कब्जा करण्यासाठी फारशी तोपर्यंत यशस्वी होऊ शकणार नव्हती जोपर्यंत ते थर्मोपिलीच्या अरुंद रस्त्यावरून जात नाही परंतु स्पार्टन्स या रस्त्यावर ढाल बनवून उभे होते आणि हेच पर्शियनसाठी अवघड झालं होतं ;
(EPHIALTES/Photo Credit:google)